Τα πάντα “Στη Φωλιά του Κούκου” είναι ενορχηστρωμένα με τέτοιο τρόπο για να αγγίζουν την τελειότητα. Αυτό με μια πρώτη αγύμναστη ματιά θα μπορούσε να πιστωθεί στις συνταρακτικές ερμηνείες όχι μόνο όσων μονοπωλούν το φακό αλλά και εκείνων που παραδίδουν την ψυχή τους στο φόντο. Τίποτα όμως δεν θα ήταν το ίδιο χωρίς την ενδόμυχη και ολοκάθαρη ματιά του Τσέχου θρύλου Μίλος Φόρμαν, του οποίου η σκηνοθεσία αποπνέει κάτι βαθιά αμόλυντο που δεν χρειάζεσαι δεύτερο χέρι για να μετρήσεις το πόσες φορές απαντάται κάτι παρόμοιο στη φιλμική ιστορία. 



Η Φωλιά του Κούκου είναι μια ταινία στην οποία ο Φόρμαν αποφεύγει να σπρώξει με το ζόρι στα μούτρα του θεατή ότι έχει να του δείξει αποφεύγοντας με αυτό τον τρόπο να καταστρέψει το κοφτερό μυστήριο που απλώνεται σαν πέπλο στην ταινία κάτι που απαιτεί παρόμοια ιδιοσυγκρασία με εκείνη του Φόρμαν ώστε να μπορέσει όποιος το επιχειρήσει να το οραματιστεί ακριβώς έτσι που να μην καταλήξει να καταστρέψει ολόκληρη την ταινία πετώντας απλά κενές πληροφορίες μιας κακοεφαρμοσμένης ιδέας. Ο Φόρμαν μας παρουσιάζει την ακριβή ποσότητα της ανθρώπινης παράνοιας, της ανυπακοής και της αγνής παραφροσύνης που στριμώχνεται στους τέσσερεις τοίχους ενός ψυχιατρικού ιδρύματος και σχεδόν βουτά στο μυαλό κάθε τρόφιμου ξεχώριστα στην πορεία της ταινίας καθιστώντας την ικανότητα του πίσω από την κάμερα μια παρακαταθήκη απαράμμιλης ποιότητας στο αντικείμενο ενασχόλησης.
 

 Το έτερο στοιχείο που αποτελεί τη βάση της Φωλιάς του Κούκου είναι οι ηθικές βάσεις των χαρακτήρων και συγκεκριμένα η πολυπλοκότητα εκείνου του Ραντλ ΜακΜέρφι (Τζακ Νίκολσον) και η οξύνοια του χαρακτήρα της Νοσοκόμας Ράτσεντ(Λουίζ Φλέτσερ). Καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας, κατευθυνόμαστε στο να πιστέψουμε πως η νοσοκόμα Ράτσεντ αποτελεί μια απαίσια ψυχή που αξίζει να αντιμετωπίζεται με μίσος, όπως πράττουν οι τρόφιμοι του ιδρύματος, για το πείσμα και την σκληρότητα που εφαρμόζει απέναντι στους πάντες. Στην πραγματικότητα ωστόσο η Ράτσεντ δεν είναι ένας κακός άνθρωπος -σίγουρα θα μπορούσε να είναι αρκετά πιο χαλαρή και να παρουσιάζει εαυτόν πιο ανθρωπιστικά και όχι να περιφέρεται με τον αέρα ενός στιγνού και κενού απο συναισθήματα επαγγελματία που δεν προσπαθεί καν να εκφράσει συμπόνοια απέναντι στους ασθενείς της- αλλά μια γυναίκα που κάνει τη δουλειά, η οποία της έχει δοθεί. Είναι υποχρεωμένη να δράσει ως η κηδεμόνας των ασθενών πέρα από όλα τα άλλα και να πράξει ότι θεωρεί καλύτερο για εκείνους. Αυτό την καθιστά πράγματι ανταγωνίστρια; Αναλόγως την ερμηνευτική σκοπιά καταλήγει ως μια προσωποποίηση του Διαβόλου του ίδιου ή απλά μια γυναίκα που πράττει το καθήκον της. 


 
 Όσο για τον Ραντλ, εν αγνοία του σε πρώτο χρόνο αποτελεί την εκτόνωση που είχαν ανάγκη οι τρόφιμοι. Πριν από εκείνον, ο κλοιός της ρουτίνας και της πειθαρχίας τους έσφιγγε με σθένος μέχρι που η εμφάνιση του Ραντλ σηματοδότησε ξανά την όρεξη για ζωή. Ο ίδιος αντιλαμβάνεται αυτή την εξάρτηση τους από το πρόσωπο του και την ανάγκη τους να ζήσουν μέσα από εκείνον. Σε μια σκηνή μάλιστα χρησιμοποιεί τον Chief για να σκαρφαλώσει τον φράχτη που περικυκλώνει το ίδρυμα. Ήταν η στιγμή που θα μπορούσε να φύγει μακριά από την παράνοια μα επιλέγει να δράσει προς όφελος όλων των τροφίμων στο ίδρυμα και όχι εγωιστικά. Η διαφορά του με τους υπόλοιπους είναι η παρόρμηση των πράξεων του. Η δράση προηγείται της σκέψης σε αντίθεση με τους υπόλοιπους που πνίγονται στον οιρμό τους και χρησιμοποιούν εκείνον για να δράσουν. Ο άλλοτε απερίσκεπτος, αγνώμονας, διαταραγμένος τύπος μεταλάσσεται σε σανίδα σωτηρίας, σε φάρο ελπίδας για εκείνους που οι δυνάμεις τους τους εγκατέλειψαν πια. 

 

 Το να αναρωτηθούμε αν η Φωλιά του Κούκου θεωρείται κάτι λιγότερο από αριστούργημα θα ήταν ντροπή. Τα πάντα εκτελούνται με τρόπο μαγικό, οι ερμηνείες αγγίζουν το απόλυτο και η τρυφερότητα στην οποία βαδίζει το καθιστούν ίσως το σπουδαιότερο επίτευγμα στην φιλμική πορεία του Φόρμαν. Είναι από εκείνες τις ταινίες που απλά τα πάντα έχουν κερδίσει το στοίχημα, τα πάντα λειτουργούν μέσα σου και θα σε ωθήσει να αμφισβητήσεις την ίδια σου την ηθική, πριν στρέψεις το βλέμμα σε εκείνη των ανθρώπων γύρω σου αλλά και της ζωής σε πιο γενικό πλαίσιο και αυτό είναι κάτι που πρέπει να είμαστε όλοι διατεθειμένοι να κάνουμε που και που.