Οι τέχνες είναι αλληλένδετες και το έχουμε επισημάνει πολλάκις. Ειδικά όσες μοιράζονται το ίδιο μέσο προβολής προς το δέκτη. Η ζωγραφική και ο κινηματογράφος είναι οπτικές τέχνες. Δαμάζουν και χορταίνουν το μάτι, στέλνοντας άπειρα διαφορετικά μηνύματα προς το νου με την εκάστοτε εικόνα. Συχνά συνδέονται μεταξύ τους όταν μια άμεση οπτική αναφορά κρίνεται επιθυμητή. Έτσι σύγχρονοι καλλιτέχνες του καμβά επηρεάζονται από τους μεγάλους σκηνοθέτες της εποχής μας μα και το αντίθετο. Στο παρακάτω κείμενο θα ανακαλύψουμε τις φορές που οι μεγάλοι ζωγράφοι της ιστορίας επηρέασαν το μιζ α σεν κινηματογραφιστών και σκηνοθετών και ανυπολόγιστης αξίας κομμάτια τέχνης παρουσιάζονται ως φόρος τιμής στις ταινίες που αγαπήσαμε, είτε ως θεματικά πλάνα, είτε ως σημαντικές σκηνές, είτε πάλι ως ολόκληρες ταινίες. Αναλυτικότερα:
Το 1770 ο Thomas Gainsborough ζωγράφισε το ολόσωμο πορτραίτο του Jonathan Buttle, γιου ενος εύπορου Βρετανού εμπόρου. Το παιδί είναι ντυμένο με αριστοκρατικά μπλε ρουχα σε μια προσπάθεια ανάδειξης της σημαντικότητας του ατόμου αλλά και της ανεξάρτητης κοινωνικής του θέσης. Ο Jonathan, παρά την αριστοκρατική του φορεσιά, δεν αποτελεί μέλος κάποιας ευγενούς οικογένειας αριστοκρατών. Το ντύσιμο του προέκυψε σε μια προσπάθεια του δημιουργού να αποτυπώσει ένα βαθύ κοινωνικό μήνυμα στην αντιδημοκρατική Βρετανία του 1770 πως η ευγενής φύση δεν αποτελεί γονίδιο των μελών των αριστοκρατικών οικογενειών αλλά είναι πιθανή ιδιότητα της προσωπικότητας κάθε ατόμου ανεξαρτήτως κοινωνικής θέσης. Ο Quentin Tarantino στο εκπληκτικό western Django Unchained θίγει αυτή την ταξική ανισότητα ντύνοντας τον πρωταγωνιστή με τα ίδια ρούχα που επέλεξε ο Gainsborough για τον μικρό Jonathan. Ο Django είναι, ακόμα και στα ρούχα του, η προσωποποίηση της καταπάτησης των ταξικών ανισοτήτων και ρατσιστικών διαχωρισμών.
Eίναι δύσκολο να αγνοήσεις τις ομοιότητες του δημοφιλούς πίνακα του Gustav Klimt με αυτή τη σκηνή στο εκπληκτικό Shutter Island. Δυο συνειδητοποιημένες φιγούρες ενωμένες σαν μια ζουν την χρυσή στιγμή της απόλυτης τελειότητας της ένωσης, κάτι που έρχεται σε απόλυτο συγχρονισμό με τον χαρακτήρα του DiCaprio στην ταινία και τα συνεχή flashbacks προς τη γυναίκα του. Ανεξάρτητα από αυτό, το φιλί του Klimt πήρε ζωή από τον Martin Scorsese. Πήρε ζωή στο φόρεμα της Michelle Williams, στις χρωματικές επιλογές του φόντου και στη μελαγχολική αλλά κυρίαρχη αρσενική μορφή του Leonardo DiCaprio.
Δε θυμάμαι να έχω εθιστεί και να έχω μπερδευτεί ταυτόχρονα με ταινία σε τέτοιο βαθμό. Το αριστούργημα του Robert Eggers έχει κυριολεκτικά άπειρες αναφορές τόσο στην ρώσικη λογοτεχνία, όσο και στην αρχαία ελληνική μυθολογία αλλά εδώ θα επικεντρωθούμε σε μία από τις πολλές αναφορές στην τέχνη της ζωγραφικής. H δουλειά του Γερμανού καλλιτέχνη επηρέασε τον Eggers στη δημιουργία μιας εκ των κορυφαίων σκηνών τις ταινίας και από των ομορφότερων στην ιστορία του σινεμά. H νεαρή φιγούρα του πίνακα, αντιστοιχεί στον Robert Pattinson στην ταινία, φαίνεται ξεκάθαρα υπόδουλη της δύναμης που ασκεί επάνω της η γερασμένη φιγούρα, δηλαδή ο Dafoe με ένα τρόπο υπερφυσικό που μόνο σε όνειρο μπορείς να βιώσεις κάτι που υπονοείται ότι βιώνει ο Pattinson και βλέπει το συγκεκριμένο όραμα.
Σε μια προσπάθεια περισσότερο να απεικονίσει το ψυχολογικό στάτους της γυναίκας στον πίνακα ο Αμερικάνος Andrew Wyeth δημιούργησε το 1948 αυτό τον πανέμορφο πίνακα. Η Christina εμπνευσμένη από μια γειτόνισσα του δημιουργού ήταν ένα κορίτσι που υπέφερε από πολιομυελίτιδα. Αρνούνταν τη χρήση αναπηρικού καροτσιού και προτιμούσε να σέρνεται όπως φαίνεται και στον πίνακα. O Wyeth με αυτό τον τρόπο αναδεικνύει ένα ψυχολογικό τοπίο ηρεμίας και γαλήνης στην ψυχή του ατόμου όταν αυτό παλεύει να κάνει τα πράγματα με το δικό του τρόπο και τελικά το πετυχαίνει. H Jenny στο Forrest Gump είναι ένα τέτοιο άτομο, όταν ως παιδί πάλευε να ζήσει τη ζωή που ήθελε μακριά από την κακοποίηση και ως ενήλική σέρνεται απαλλαγμένη από το ψυχολογικό φορτίο πια, μπροστά από την καλύβα που ήταν το πατρικό της σπίτι. Φορώντας ροζ. Όπως η Christina.
Εμμονικός με το δικό του κώδικα ηθικής και απογοητευμένος από τα εθνικά δρώμενα της Ισπανίας έπειτα από τoυς Ναπολεόντιους πολέμους, ένας εκ των σημαντικότερων εκπρόσωπων της τέχνης της χώρας, ο Fransisco Goya ζωγραφίζει απευθείας στους τοίχους του σπιτιού του στη Μαδρίτη μια σκοτεινή σειρά τοιχογραφιών ένα κομμάτι των οποίων απεικονίζει τον τιτάνα Κρόνο να καταβροχθίζει τα παιδιά του σύμφωνα με το Ρωμαϊκό μύθο, φοβούμενος πως εκείνα μεγαλώνοντας θα τον ανατρέψουν στην εξουσία. O φρικιαστικός Pale Man στο Λαβύρινθο του Πάνα, του Guillermo Del Toro, σύμφωνα με το σκηνοθέτη δημιουργήθηκε όταν ο τελευταίος εμπνεύστηκε από το σκοτεινό δημιούργημα του Goya. Στη σκηνή που καταβροχθίζει τις αθώες νεράιδες αποκεφαλίζοντας τες, ο Pale Man αποτελεί την προσωποποίηση του θεσμικού κακού που τρέφεται από κάθε τι αβοήθητο.” Η ταινία λαμβάνει χώρα στην μεταπολεμική Ισπανία του 1944 με τον δικτάτορα Φράνκο ήδη στην εξουσία να εξαθλιώνει τον ισπανικό λαό. Η ομοιότητα νομίζω εμφανής.
1. The Blue Boy (1770) x Django Unchained
Το 1770 ο Thomas Gainsborough ζωγράφισε το ολόσωμο πορτραίτο του Jonathan Buttle, γιου ενος εύπορου Βρετανού εμπόρου. Το παιδί είναι ντυμένο με αριστοκρατικά μπλε ρουχα σε μια προσπάθεια ανάδειξης της σημαντικότητας του ατόμου αλλά και της ανεξάρτητης κοινωνικής του θέσης. Ο Jonathan, παρά την αριστοκρατική του φορεσιά, δεν αποτελεί μέλος κάποιας ευγενούς οικογένειας αριστοκρατών. Το ντύσιμο του προέκυψε σε μια προσπάθεια του δημιουργού να αποτυπώσει ένα βαθύ κοινωνικό μήνυμα στην αντιδημοκρατική Βρετανία του 1770 πως η ευγενής φύση δεν αποτελεί γονίδιο των μελών των αριστοκρατικών οικογενειών αλλά είναι πιθανή ιδιότητα της προσωπικότητας κάθε ατόμου ανεξαρτήτως κοινωνικής θέσης. Ο Quentin Tarantino στο εκπληκτικό western Django Unchained θίγει αυτή την ταξική ανισότητα ντύνοντας τον πρωταγωνιστή με τα ίδια ρούχα που επέλεξε ο Gainsborough για τον μικρό Jonathan. Ο Django είναι, ακόμα και στα ρούχα του, η προσωποποίηση της καταπάτησης των ταξικών ανισοτήτων και ρατσιστικών διαχωρισμών.
2. The Kiss (1907) x Shutter Island
Eίναι δύσκολο να αγνοήσεις τις ομοιότητες του δημοφιλούς πίνακα του Gustav Klimt με αυτή τη σκηνή στο εκπληκτικό Shutter Island. Δυο συνειδητοποιημένες φιγούρες ενωμένες σαν μια ζουν την χρυσή στιγμή της απόλυτης τελειότητας της ένωσης, κάτι που έρχεται σε απόλυτο συγχρονισμό με τον χαρακτήρα του DiCaprio στην ταινία και τα συνεχή flashbacks προς τη γυναίκα του. Ανεξάρτητα από αυτό, το φιλί του Klimt πήρε ζωή από τον Martin Scorsese. Πήρε ζωή στο φόρεμα της Michelle Williams, στις χρωματικές επιλογές του φόντου και στη μελαγχολική αλλά κυρίαρχη αρσενική μορφή του Leonardo DiCaprio.
3. Hypnose (1904) x The Lighthouse
Δε θυμάμαι να έχω εθιστεί και να έχω μπερδευτεί ταυτόχρονα με ταινία σε τέτοιο βαθμό. Το αριστούργημα του Robert Eggers έχει κυριολεκτικά άπειρες αναφορές τόσο στην ρώσικη λογοτεχνία, όσο και στην αρχαία ελληνική μυθολογία αλλά εδώ θα επικεντρωθούμε σε μία από τις πολλές αναφορές στην τέχνη της ζωγραφικής. H δουλειά του Γερμανού καλλιτέχνη επηρέασε τον Eggers στη δημιουργία μιας εκ των κορυφαίων σκηνών τις ταινίας και από των ομορφότερων στην ιστορία του σινεμά. H νεαρή φιγούρα του πίνακα, αντιστοιχεί στον Robert Pattinson στην ταινία, φαίνεται ξεκάθαρα υπόδουλη της δύναμης που ασκεί επάνω της η γερασμένη φιγούρα, δηλαδή ο Dafoe με ένα τρόπο υπερφυσικό που μόνο σε όνειρο μπορείς να βιώσεις κάτι που υπονοείται ότι βιώνει ο Pattinson και βλέπει το συγκεκριμένο όραμα.
4. Christina’s World (1948) x Forest Gump
Σε μια προσπάθεια περισσότερο να απεικονίσει το ψυχολογικό στάτους της γυναίκας στον πίνακα ο Αμερικάνος Andrew Wyeth δημιούργησε το 1948 αυτό τον πανέμορφο πίνακα. Η Christina εμπνευσμένη από μια γειτόνισσα του δημιουργού ήταν ένα κορίτσι που υπέφερε από πολιομυελίτιδα. Αρνούνταν τη χρήση αναπηρικού καροτσιού και προτιμούσε να σέρνεται όπως φαίνεται και στον πίνακα. O Wyeth με αυτό τον τρόπο αναδεικνύει ένα ψυχολογικό τοπίο ηρεμίας και γαλήνης στην ψυχή του ατόμου όταν αυτό παλεύει να κάνει τα πράγματα με το δικό του τρόπο και τελικά το πετυχαίνει. H Jenny στο Forrest Gump είναι ένα τέτοιο άτομο, όταν ως παιδί πάλευε να ζήσει τη ζωή που ήθελε μακριά από την κακοποίηση και ως ενήλική σέρνεται απαλλαγμένη από το ψυχολογικό φορτίο πια, μπροστά από την καλύβα που ήταν το πατρικό της σπίτι. Φορώντας ροζ. Όπως η Christina.
5. Saturn Devouring His Son (1819-1823) x Pan’s Labyrinth
Εμμονικός με το δικό του κώδικα ηθικής και απογοητευμένος από τα εθνικά δρώμενα της Ισπανίας έπειτα από τoυς Ναπολεόντιους πολέμους, ένας εκ των σημαντικότερων εκπρόσωπων της τέχνης της χώρας, ο Fransisco Goya ζωγραφίζει απευθείας στους τοίχους του σπιτιού του στη Μαδρίτη μια σκοτεινή σειρά τοιχογραφιών ένα κομμάτι των οποίων απεικονίζει τον τιτάνα Κρόνο να καταβροχθίζει τα παιδιά του σύμφωνα με το Ρωμαϊκό μύθο, φοβούμενος πως εκείνα μεγαλώνοντας θα τον ανατρέψουν στην εξουσία. O φρικιαστικός Pale Man στο Λαβύρινθο του Πάνα, του Guillermo Del Toro, σύμφωνα με το σκηνοθέτη δημιουργήθηκε όταν ο τελευταίος εμπνεύστηκε από το σκοτεινό δημιούργημα του Goya. Στη σκηνή που καταβροχθίζει τις αθώες νεράιδες αποκεφαλίζοντας τες, ο Pale Man αποτελεί την προσωποποίηση του θεσμικού κακού που τρέφεται από κάθε τι αβοήθητο.” Η ταινία λαμβάνει χώρα στην μεταπολεμική Ισπανία του 1944 με τον δικτάτορα Φράνκο ήδη στην εξουσία να εξαθλιώνει τον ισπανικό λαό. Η ομοιότητα νομίζω εμφανής.
){kind=link}